Татарстан Республикасының Арча муниципаль районы белем бирү оешмаларында, 15 апрельдән 25 майга кадәр, "Балаларны яклау көне" акциясе игълан ителде. Шушы план нигезендә, мәктәбебездә төрле чаралар үтә. Бүген укучылар белән, пожар һәм шартлау куркынычына кыскача характеристика, аларның килеп чыгу сәбәпләре, әйләнә – тирә мохиткә игътибарлы караш турында мәгълүмат бирелде. Янгынны нәрсәләр ярдәмендә сүндерергә булуы аңлатылды, янгын куркынычсызлыгы кагыйдәләрен ныгыттык. Ахырдан балаларның утның файдасы һәм зыяны турындагы белемнәре тикшерелде һәм тулыландырылды.

    Пожар – ул кеше контроленнән чыккан ут. Янгын бик күп зыян һәм бәла-каза китерәләр. Пожар транспорт белән янучан матдәләрне йөртүдән дә килеп чыга. Үз – үзеннән скипидар , камфара, нафталин янып китә ала. Пожар төрле җирдә булырга мөмкин. Мәсәлән, предприятиеләрдә, авыл хуҗалыгында, уку йортларында, балалар бакчаларында һәм торак йортларда. Статистика буенча безнең...

    1945 елның маенда кешелек тарихындагы иң авыр һәм иң куркыныч сугыш тәмамланды. 9 Май - илебез халкы өчен тантана көне!..
    Бөек Ватан сугышында катнашкан һәр солдатның исеме Россия һәм бөтен кешелек тарихына алтын хәрефләр белән язылган. Быел без Бөек Җиңүнең 74 еллыгын бәйрәм итәбез. Совет халкы күрсәткән батырлыклар еллар узу белән тоныкланмый, киресенчә, аның бөеклеген без тагын да ныграк аңлый барабыз.
    Җиңү бәйрәме - ул шатлыклы күз яшьләре, бу көн һәр гаилә кадерләп саклый торган хәтер. Ул безне тагын да берләштерә һәм бернинди сынаулар алдында да югалып калмаска өйрәтә. Безнең бурыч - Җиңүнең нинди бәягә яуланганын аңлау, Ватан азатлыгы өчен башын салганнарны онытмау, арабызда яшәүче ветераннар турында кайгырту.
    Кушлавыч авылында да Җиңү көне матур, истә калырлык итеп узды. Балалар фронтовик бабаларының, тылда хезмәт куйган әби-бабаларның фотоларын тотып авыл урамыннан уздылар. Бәйрәмгә килүче авылдашларыбызга мәктәп укучылары матур итеп шигырьләр сөйләделәр, җырладылар,клуб мөдире Хәнәфиева Фәния Нурислам кызы оештырган “Сәйләннәр” төркеме “Ак каен” дип исемләнгән фольклор тамаша күрсәттеләр. Соңыннан Һәлак булган авылдашларыбыз истәлегенә һәйкәлгә венок куелды. Бер минутлык тынлык белән сугыш кырларында ятып калган авылдашларыбыз искә алынды, "Үлемсез полк" акциясе үтте. Килгән кунаклар Габдулла Тукайның музей йортына керделәр, үзләренең истәлекләре белән уртаклаштылар. Әлеге бәйрәмнән һәркем кәнагать булып кайтып китте.

    8 май көнне укучыларыбыз “Кинотәнәфес. Җиңу” бөтенрәсәй акциясендә катнаштылар. Әлеге чара балаларда Бөек Ватан сугышы турында белемнәр формалаштыру, үз илебез тарихы турында белемнәрен баету, халкыбызның каһарманлыгы өчен горурлык хисе тәрбияләү, армия белән тотрыклы кызыксыну максатыннан оештырылды. Әлеге фильм аркылы укучылар сугыш барган шәһәрләр турында тулы белешмә алдылар. Балалар Бөек Ватан сугышының нәрсә икәнен белсеннәр һәм онытмасыннар иде, анда кемнең җиңүен һәм нинди кыйммәт бәя белән бирелүен белсеннәр иде!..

    Яз житүгә, барыбыз да урман-болыннар кочагына ашыгабыз. Табигать үзенең матурлыгы белән җәлеп итсә дә, саклану чаралары турында да онытырга ярамый. Чөнки бу чорда урманнарда талпан аеруча күп була. Шуны истә тотып, бүген барлык сыйныфлар белән бергә, “Сак булыгыз: талпаннар!” исемле класс сәгатьләре үткәрдек. Талпан китереп чыгарган авыру, аннан ничек котылырга дигән сорауларга җаваплар эзләдек.
    Урман талпаны язгы-җәйге талпан энцефалитын китереп чыгара. Бу инфекция - кешегә вирус эләгү нәтиҗәсендә барлыкка килүче, арка һәм баш миен зарарлаучы авыру. Ул гадәттә язын яки җәй көне, сирәк кенә көз көне очрый. Талпаннар апрель ахырында, май, июнь айларында аеруча агрессив булалар. Язгы-җәйге энцефалитны йоктыру урыннары булып яфраклы агачлар үсүче карт урманнар тора. Якты урманнарда, коры наратлыкларда, гадәттә, талпан булмый.
    Бөҗәкләр сезне агачлар күп үскән урыннарда - паркларда, урманнарда көтеп сагалап тора. Тәнегезгә ябышып, кадалу өчен йомшак урын эзли (култык асты, чәч арасы, колак арты) һәм кан белән тукланып, үзе йөрткән инфекцияне кешегә күчерә. Кадалуны кеше сизми, чөнки бөҗәк авыртуны сиздерми торган матдә бүлеп чыгара. Талпаннар кешеләргә май-июнь айларында, кайсы елларда...

    “Агачларны сындырма – кулың корыр”, – дигән сүзләргә никадәр мәгънә салынган. Тирә - юнебезгә яшеллек бирүче, сулар һавабызны чистартучы урманнарны саклау, агачлар утырту барыбызның да уртак бурычы. Һәркем үзе яшәгән җирне матурларга, сакларга тиеш.Үсентеләр бала кебек сизгер. Аны изге теләк белән, ихлас күңелдән утыртсак – һичшиксез үсеп китәчәк! 
    27 нче апрель Татарстанда урман утырту көне буларак билгеләп үтелә. Матур традициягә әйләнгән әлеге чарада безнең мәктәп тә ел саен актив катнашып килә. Укучылар һәм укытучылар, техник хезмәткәрләр бу эшкә күңел биреп, тырышып эшләделәр. Хәзер агачларны кадерләп, саклап үстерергә генә кирәк.

    27нче апрель көнне Кушлавыч авылына Г.Тукайның 133 еллыгын билгеләп үтәргә бер төркем язучы, шагыйрьләр, сәнгать әһелләре, Тукай премиясе лауреатлары килде.
    Мөхтәрәм кунакларны Кушлавыч мәктәбе, авыл клубы, Тукавларның музей-йорты, китапханә, җирле үзидарә коллективлары каршы  алды. Арча районы мәдәният бүлеге җитәкчесе Рамил Мөхетдинов озатып йөрде...
    Укучылар чыгышын карап, истәлек фотолары төшкәннән соң Кушлавыч музеена экскурс булды. Г.Тукайның әтисе Мөхәммәтгариф хәзрәт каберенә зыярат кылып, догалар кылгач "Таттелеком" компаниясе тарафыннан торгызылган "Мулла чишмәсе"  суларыннан авыз иттек...
    Соңыннан Кушлавычтагы Тукай һәйкәленә чәчәкләр салынды!.. Барлык ихтирам итеп килгән кунакларыбызга (Башкортстан, Әзербайджан кунаклары да бар иде) олы рәхмәтләребезне җиткерәбез!..

Хак тәгалә әмере белән

Җиргә раушан йолдыз иңде.

Бу сәгатьтә, Кушлавычта

Дөньяга бер шагыйрь килде...

    Бүген сөекле шагыйребез Габдулла Тукайның туган көне уңаеннан авылыбызда бик матур бәйрәм чаралары узды. Кушлавыч балалар бакчасы, төп гомуми белем мәктәбе укучылары Тукай музеенда кунакта булдылар. Бәйрәм чарасының матур мизгелләре Тукай һәйкәле янында дәвам итте...

    ...Укучыларыбыз, нәниләр Тукай шигырьләрен сөйләү осталыкларын да күрсәттеләр. Әлеге бәйгене Кушлавыч балалар бакчасы, мәктәбе, клубы Тукаевларның музей-йорты, китапханәсе, җирле үзидарә коллективлары оештырды. Җиңүчеләр тәмле сый-нигъмәтләр, Тукаевлар музей-йортыннан исемле футболкалар белән бүләкләнде...

    Сезнең арада үзен финанс яктан белемле дип санаучылар күпме? Чынлыкта, соңгы ике-өч елда республикабызда андый яшьләр саны бермә-бер артты. Әле алай гына да түгел, тиздән Татарстанда мәктәп укучылары һәм студентлар белән беррәттән балалар бакчасына йөрүче сабыйларны да акча белән дөрес эш итәргә өйрәтә башлаячаклар.
    Беренче карашка, әлбәттә, бу шактый сәер тоела. Сабый балага финанс грамоталылыгы турында нәрсә сөйләмәк кирәк?
    – Россиянең Финанс министрлыгы сабыйлар акчаның нәрсә икәнлегенә балалар бакчасында ук төшенә башларга тиеш дип саный. Әлбәттә, бу – аларга лекцияләр сөйләү, кредит, банклар турында катлаулы мәгълүмат бирү дигән сүз түгел. Нәниләр уен формасында “Нәрсә ул акча?” дигән сорауга җавап эзләячәк. Акча кыйммәте, аны җыю-туздыру, гаилә бюджетының нәрсә икәнлегенә төшенәчәкләр, – дип аңлата Татарстан территориясендә финанс грамоталылыгын арттыру программасын тормышка ашыру эшчәнлеге буенча координатор Әнвәр Гомәров.
    18 - 19 нчы апрель көннәрендә без дә, 7, 8, 9 нчы сыйныф укучылары белән, “Финанс грамоталылыгы онлайн-дәресе” проекты кысаларында үткәрелгән дәресләрдә булдык. Үсеп килүче яшь буын өчен бу дәресләр бик тә кирәкле, укучылар үзләре өчен файдалы бик күп мәгълүмат алдылар, тагын да мондый дәресләрдә катнашырга теләкләре булуын белдерделәр.

    Тукай!.. Ул – бөек исем! Шуңа да һәркайсыбызның күңелендә, җанында аның исеме, халыкчан иҗаты. Апрель ае җитте исә, сөекле Тукаебызга карата күңелебездә булган тирән ихтирам, горурлык хисләре язгы ташкындай бар җиһанны биләп ала.
    Габдулла Тукайның туган көненә санаулы гына көннәр калып бара. Тукай – безнең юлдашыбыз. Ул үзенең кыска гына гомерендә татар милләтен, аның телен, гореф-гадәтләрен, мәдәниятын, әдәбиятын, татар матбугатын саклап калу өчен ниләр генә эшләмәгән? Ул безнең татар халкын дөньяга таныткан шагыйрь! Ул безнең Кушлавыч авылында туган яраткан язучыбыз! Шуңа күрә безнең Г.Тукайны онытырга хакыбыз юк!
    Мәктәбебездә Тукайга багышлап үткәрелгән чаралар һәрвакыт яратып һәм кызыксындырып үткәрелә. Бүген Тукай иҗаты буенча ясалган рәсем конкурсына нәтиҗә ясалды. Балалар үзләренең яраткан әкият геройларын бик матур итеп ясадылар. Әлеге чарада актив катнаштылар.

    Халык мәхәббәте - синең исемең,
    Халык гомере - синең гомерең!
    Әгәр дә дөньяда бик аз яшәп тә, күп эшләр эшләп киткән язучылар турында сүз бара икән, аның берсе, һичшиксез, Габдулла Тукай булыр. Уйлап карасаң, кызганыч тормыш, ятимлек михнәтләрен татыган, яшьли үлеп киткән шагыйрь язмышы бигрәк аяныч.
    Габдулла Тукай.... Бармы икән безнең арада бу олы шагыйрь турында ишетмәгән, белмәгән кеше? Тукайның моңлы җырларын җырламаган, тылсымлы әкиятләрен тыңламаган, шигырьләрен яттан белмәгән бала...? Юктыр. 
    Мәктәбебездә Тукай айлыгы дәвам итә. Бүген башлангыч сыйныф укучылары белән, Тукаевларның Кушлавычтагы музей-йортына на кунакка кердек. Музей директоры Ләйлә Мөнир кызы укучыларны кызыксындырган сорауларга тулы җавап бирде. Балалар чын күңелдән Габдулла Тукай белән бәйле булган экспонатларны күзәттеләр, сорау арты сораулар явып кына торды. Димәк, Габдулла Тукай онытылмый, укучыларны гел үзенә тартып тора. 
    Татар теле – бөек Тукай теле
    Туган телем – милли җырларым.
    Мәңге яшәрсең син, Апуш-Тукай,
    Яңгыратып йөрәк моңнарын.