"Татар сүзе" V халыкара нәфис сүз телевизион нәфис сүз бәйгесендә катнашып, 8нче сыйныф укучысы Гайнуллина Илзирә Рәхмәт хаты белән бүләкләнде. Аны чын күңелдән котлыйбыз, киләчәктә дә уңышлар телибез.

Хөрмәтле Әлфия Газизовна! Сезне олуг юбилеегыз белән тәбрик итәбез. Исәнлек-саулык, җан тынычлыгы, бәрәкәтле тормыш телибез. Киләчәгегез җыр кебек матур, кояш кебек якты булсын. 

Если Вы заметили БПЛА в небе или на земле, не паникуйте и не приближайтесь к объекту. Тем, кто находится в здании следует спуститься на нижний этаж, в подвал или паркинг. Лифтом пользоваться запрещено.

Оставаясь в квартире, следует найти место без окон между несущих стен и сесть на пол – лучше всего в ванной комнате. Ни в коем случае нельзя подходить к окнам.

Находясь на улице, следует немедленно укрыться в ближайшем здании, в подземном переходе или паркинге.

Перемещаясь в автомобиле, нужно немедленно его покинуть и найти укрытие.

Обнаружив беспилотник или его части ни в коем случае нельзя к ним прикасаться – нужно немедленно отойти от места, где было найдено устройство или его части и сообщить о находке по телефону 112.

Бүген  Җиңү диктанты яздык. Диктант язучылар 45 минут эчендә 25 сорауга җавап язарга тиеш иделәр. Сораулар шактый җитди һәм катлаулы. Инде нәтиҗәләрен генә көтәсе кала. Ә нәтиҗәләрне https://диктантпобеды.рф/ сайтында белеп булачак. 

Сегодня написли "Диктанта Победы".  В диктанте надо было ответить  на 25 вопросов за 45 минут. Вопросы довольно серьезные и сложные.  Остается только ждать результатов. Результаты будет можно узнать на сайте https:диктантпобеды.рф 

 Бүген мәктәбебездә Газиз Айдарский һәм Сара Садыкованың кызы Әлфия Айдарская булып китте. Ул мәктәп музеена берничә картина тапшырды. Укучыларны үзенең әнисенә багышлап чыгарылган китабы белән таныштырды, Газиз Айдарский һәм Сара Садыкованың иҗаты турында тулы мәгълүмат бирде.  Әти-әнисе белән бәйле якты истәлекләре белән уртаклашты. Укучылар кунакларга үз чыгышларын тәкъдим иттеләр. Истә калырлык җылы очрашу булды. 

 К 139-летию со дня рождения любимого поэта Габдуллы Тукая в нашей школе прошел замечательный вечер. Учащиеся 1-9 классов читали стихи посвещенные к 80- летию Победы.

Сөекле шагыйребез Габдулла Тукайның туган көне уңаеннан мәктәбебездә шигърият кичәсе узды. 1-9 нчы сыйныф укучылары Җиңүнең 80 еллыгына карата шигырьләр укыдылар..

Бүген авыл фельдшеры Гизатуллина Ф.Ф. укучыларны талпан энцефалитын профилактикалау чаралары белән таныштырды. Талпаннар нерв системасын зарарлаучы һәм неврологик бозылулар китереп чыгаручы авыр вируслы авырулар − талпан энцефалиты һәм талпан иксодлы боррелиоз (Лайм авыруы) таратучы булып тора. Инфекцияле талпан тешләүнең нәтиҗәләре төрлечә булырга мөмкин: тулысынча савыкканнан алып, инвалидлыкка һәм үлемгә китерә торган сәламәтлек бозылуга кадәр.

Ничек йоктырырга мөмкин?

Авыруны кузгатучы матдә вирус йоктырган талпанны үзләштерүнең беренче минутларында авыртуны баса торган төкерек белән бергә кешегә күчә:

• урманнарда, урман паркларында, шәхси бакча-яшелчә кишәрлекләрендә һәм хәтта шәһәр паркларында вируслы талпан энцефалиты буенча имин булмаган территорияләрдә булганда;

• хайваннар (этләр, мәчеләр) яки кешеләр талпан керткәндә – киемдә, чәчәкләр, ботаклар белән һ. б. (урманга килмәгән кешеләрнең йоктыруы);

• шулай ук, талпаннарның күпләп һөҗүме вакытында вирус сөтендә булырга мөмкин булган кәҗә (ешрак), сарык, сыер, буйвол чи сөтен ашаганда.  Шуңа күрә имин булмаган территорияләрдә талпан энцефалиты буенча Бу продуктны кайнатканнан соң гына кулланырга кирәк. Шунысын да ассызыклап үтәргә кирәк, чи сөт кенә түгел, аннан әзерләнгән продуктлар: эремчек, каймак һ. б. да йогышлы була.;

• талпан изелгәндә яки тешләгән урынны тараганда вирусны тирегә сөрткәндә.

            .Авыруның төп билгеләре нинди?

            Талпан энцефалиты өчен талпаннарның иң актив чоры белән бәйле язгы-көзге сезонлылык хас. Инкубация (яшерен) чоры ешрак 10-14 көн дәвам итә, тирбәлешләре 1 дән 60 көнгә кадәр җитә.

            Авыру кискен башлана, салкын тию, көчле баш авырту, кискен температура 38-39 градуска кадәр күтәрелү, күңел болгану, косу белән бергә бара. Мускуллар авыртуы борчый, алар еш кына муен һәм иңбашлар, арканың күкрәк һәм бил бүлекләре, очлыклар өлкәсендә урнаша. Яктылыктан курку, күз алмасы авыртуы, йотканда тамак авыртуы һәм аның кызаруы күзәтелергә мөмкин. Авыру үзәк нерв системасы (баш һәм арка мие) зарарланган авыр формалар үсеше белән куркыныч, паралич һәм югары үлем белән бергә бара.

            Талпан боррелиозы вакытында инкубация чоры 2 көннән 32 көнгә кадәр тәшкил итә. Авыру кискен вируслы инфекция буларак барырга һәм салкын тию, температураның аз гына күтәрелүе, баш авырту, хәлсезлек, арыганлык кебек симптомнар белән бергә барырга мөмкин. Талпан үзләштерелгән урында таралучы боҗрасыман кызару барлыкка килә, ул кайвакыт диаметры 60 см га кадәр арта. Талпан боррелиозының куркынычы шунда ки, вирус кешенең күп кенә органнарына һәм системаларына (нерв һәм йөрәк - кан тамырлары системалары, терәк-хәрәкәт аппараты, тире, күз, бавыр, талпан һ.б. органнарга) зарар китерә ала.

Кемнәр йоктыруга дучар?

Яшенә һәм җенесенә карамастан, барлык кешеләр дә йоктыруга бирешә.

Эшчәнлекләре урманга килү белән бәйле затлар – урман сәнәгате хуҗалыклары, геологик разведка партияләре хезмәткәрләре, автомобиль һәм тимер юллар, нефть һәм газүткәргечләр, электр үткәргеч линияләр төзүчеләр, топографлар, аучылар, туристлар аеруча куркыныч астында. Шәһәр халкы Шәһәр яны урманнарында, урман паркларында, бакча-яшелчә кишәрлекләрендә йогышлы авырулар йоктыра.

Талпан вируслы энцефалитыннан ничек сакланырга мөмкин?

Талпан энцефалиты авыруын специфик булмаган һәм специфик профилактика ярдәмендә кисәтеп була.

Специфик булмаган профилактика махсус саклагыч костюмнар (оештырылган контингентлар өчен) яки якасы һәм обшлага аша талпаннар шуышмаска тиешле җайлаштырылган кием куллануны үз эченә ала. Күлмәкнең озын җиңнәре булырга тиеш, аларны беләзек янында резинка белән беркетәләр. Күлмәкне чалбарга, чалбар очларын оекбашларга һәм итекләргә тыгалар. Башын һәм муенын Косынка белән каплыйлар.

            Талпаннардан саклану өчен куркыта торган чаралар – репеллентлар кулланалар, алар белән тәннең ачык урыннарын һәм кием-салымны эшкәртәләр. Препаратларны кулланыр алдыннан инструкция белән танышырга кирәк.

Һәр кеше, бөҗәкләр активлыгы сезонында талпан энцефалитының табигый учагында булганда, вакыт-вакыт үз киемнәрен һәм тәнен мөстәкыйль рәвештә яки башка кешеләр ярдәмендә карарга, ә ачыкланган талпаннарны салдырырга тиеш.

Вируслы талпан энцефалитын специфик профилактикалау чаралары үз эченә ала::

• талпан энцефалитына каршы профилактик прививкалар эндемик учакларда эшләүче яки анда чыгучы аерым һөнәр ияләренә (командировкага җибәрелгәннәр, төзелеш отрядлары студентлары, туристлар, ял итәргә, бакча-яшелчә кишәрлекләренә чыгучы затлар)ясала.;

* серопрофилактика (талпан вирус энцефалиты буенча эндемик территориядә талпан сеңдерүгә бәйле рәвештә мөрәҗәгать иткән затларга дәвалау-профилактика оешмаларында гына үткәрелә).

Имин булмаган территорияләргә эшкә яки ялга чыгучы барлык кешеләргә прививка ясатырга кирәк.

Талпан вируслы энцефалитыннан кайда һәм ничек прививка ясарга мөмкин?

Талпан энцефалитыннан прививканы поликлиникалар, медсанчастьлар, уку йортларының сәламәтлек пунктлары базаларында табиб консультациясеннән соң ясарга мөмкин.

Шуны истә тотарга кирәк: талпан энцефалитына каршы прививка ясату курсын имин булмаган территориягә китәргә 2 атна кала тәмамларга кирәк.

Әгәр дә Сез прививка ясатмасагыз һәм талпан энцефалиты буенча куркыныч имин булмаган территориядә булсагыз һәм талпан сеңгән булсагыз, нишләргә һәм кая мөрәҗәгать итәргә?

Прививка ясатмаган кешеләргә күкерт профилактикасы – талпан энцефалитына каршы кеше иммуноглобулинын талпан эчергәннән соң һәм күрсәтмәләр буенча медицина оешмаларына мөрәҗәгать иткәннән соң 96 сәгать эчендә кертү үткәрелә.

Талпаннарны ничек алырга?

       Моны табибның иң якындагы медицина учреждениесендә эшләү яхшырак, чөнки аны бик сак кына төшерергә кирәк, хоботокны өзмәс өчен, ул суыру чорында бик нык ныгый.